Diagnostyka i terapia opto-dysleksji

Problemy szkolne dzieci

Zdobywanie wiedzy, w tym sprawne czytanie i pisanie jest uzależnione od procesu percepcji wzrokowej, czyli spostrzegania i analizowania obserwowanych obrazów (1). Proces ten może być jednak zakłócony przez wady wzroku oraz niesprawną pracę mięśni oczu. Dysfunkcja wzroku wpływa negatywnie nie tylko na czytanie i pisanie, ale także na ogólny rozwój psychoruchowy dziecka, proces myślenia konkretno-obrazowego czy kształtowanie orientacji wzrokowo-przestrzennej oraz powoduje trudności w uczeniu się geometrii, geografii czy języków obcych.

W dzisiejszych czasach dużym problemem w edukacji szkolnej jest dysleksja i zaburzenia koncentracji uwagi u dzieci. Okazuje się, że trudności te mogą wynikać z zaburzeń widzenia. Badania pokazują, że bardzo wiele dzieci, u których stwierdzono dysleksję, osłabioną koncentrację czy nadpobudliwość psychoruchową ma przede wszystkim problemy z akomodacją oka i widzeniem obuocznym.

Zaburzenia te sprawiają, że tekst, który dziecko czyta jest niestabilny – zamazuje się, rozdwaja, pulsuje lub sprawia wrażenie, jakby się poruszał. Wysiłek, jaki dziecko wkłada w pokonywanie tych trudności powoduje dyskomfort i niechęć do pracy wzrokowej z bliska. W rezultacie, gdy dziecko nie widzi dobrze czytanego tekstu – słabo czyta. Jeśli nie widzi dobrze linijek w zeszycie – ma trudności z pisaniem. Z kolei dziecko, które nie radzi sobie z pisaniem i czytaniem nie koncentruje się na lekcji, nudzi się i przeszkadza innym dzieciom, a w konsekwencji osiąga słabsze wyniki w nauce, niż jego rówieśnicy.

Opto-dysleksja

Taki zespół specyficznych trudności utrudniających naukę czytania i pisania, podobny do objawów dysleksji rozwojowej, ale spowodowany zaburzeniami akomodacji oka i widzenia obuocznego został nazwany opto-dysleksją (2). Może się ona objawiać poprzez:

Pisanie:

trudności z utrzymaniem pisma w liniaturze zeszytu, brzydkie pismo, wolne tempo pisania
trudności w przepisywaniu i w pisaniu ze słuchu
mylenie liter b-p, d-b, d-g, u-n, m-w, n-w (inwersja statyczna) s-z, dz-c, sz-s, o-a, ł-l, ę-e
opuszczanie drobnych elementów liter, gubienie liter, opuszczanie końcówek i cząstek wyrazów
błędy ortograficzne wynikające ze słabszej pamięci wzrokowej
trudności w różnicowaniu wyrazów podobnie brzmiących (np. bułka – półka)
złe rozmieszczenie pracy pisemnej w przestrzeni

Czytanie:

powolne, niepewne, “wymęczone”, niechęć do czytania, zwłaszcza głośnego
zamiana lub opuszczanie liter, zamiana brzmienia, zgadywanie, co jest napisane
zmiana kolejności liter i wyrazów, przestawianie liter w wyrazie, co zmienia jego sens
opuszczanie linii lub odczytanie jej ponownie, gubienie miejsca czytania
trudności we właściwej intonacji czytanej treści
trudności w dzieleniu dłuższych wyrazów na sylaby i syntezie sylab
zbytnia koncentracja na technice czytania i w efekcie słabe rozumienie czytanej treści

Ponadto u dziecka może pojawiać się duże zmęczenie podczas pracy z bliska, trudności w przepisywaniu z tablicy, bóle głowy lub przechylanie głowy podczas czytania lub odrabiania lekcji, problemy z oceną odległości, wpadanie na przedmioty, meble czy trudności na lekcjach w-f.

Zaburzenia akomodacji oka i widzenia obuocznego nie są chorobą. Mogą występować zarówno u osób, które mają wadę wzroku, jak i u tych, które nie muszą nosić okularów. Jest to po prostu pewna dysfunkcja układu wzrokowego.

Jak poradzić sobie z opto-dysleksją?

Dziecko z zaburzeniami widzenia nie wie, że źle widzi, ponieważ nie zdaje sobie sprawy, że można widzieć inaczej. Dlatego często nie skarży się na problemy z widzeniem. Jednak jeśli u dziecka występują powyższe trudności, warto sprawdzić czy ich przyczyną nie jest opto-dysleksja. Jeżeli dotychczasowa pomoc lekarza okulisty nie rozwiązała problemów szkolnych, warto udać się do specjalisty – optometrysty, który po wnikliwym badaniu stwierdzi czy przyczyną istniejących trudności jest układ wzrokowy. W większości przypadków zaburzeń percepcji wzrokowej i opto-dysleksji można się pozbyć podejmując ćwiczenia wzrokowe (tzw. terapię widzenia) pod kierunkiem wykwalifikowanego optometrysty oraz zmieniając nawyki wzrokowe.

Ponieważ rozumiemy, jak ważne dla rozwoju dzieci jest dobre i komfortowe widzenie,
chcielibyśmy wspólnie z Państwem zadbać o ich wzrok i sukcesy szkolne.

Z myślą o dzieciach pragniemy zaoferować:

Wnikliwą i dokładną diagnostykę zaburzeń współpracy oczu (czyli zezów, problemów z akomodacją, zaburzeń widzenia przestrzennego itd.).
Optometryczną terapię widzenia (czyli terapię zeza, terapię opto-dysleksji, trening widzenia usprawniający koordynację wzrokowo-ruchową, koordynację oko-ręka, akomodację, widzenie przestrzenne itd.).

Literatura: (1) J.Gołębiowska „Optodysleksja”, www.pppp.pajeczno.pl (2) K. Waleszkiewicz, materiały informacyjne akcji „Zabierz dyslektyka do optyka-optometrysty lub okulisty”, www.miastodzieci.pl